Artroskopia jest procedurą ortopedyczną służącą obrazowaniu, diagnozowaniu i leczeniu problemów, jakie zostają zdiagnozowane podczas tego zabiegu wewnątrz samego stawu. Pojęcie to wywodzi się z zestawienia dwóch greckich słów: “arthro”, co oznacza staw i skopein, co oznacza “patrzeć”. Zatem artroskopia to dosłownie zaglądanie do stawu. To zarazem małoinwazyjna metoda leczenia wnętrza stawów.

Artroskopia pomaga wykryć nieprawidłowości w obrębie stawu. Lekarz ortopeda może zarekomendować artroskopię w przypadku zapalenia stawu, urazu stawu, niestabilności, złamań czy w razie obecności ciał obcych w kończynie. Znajduje zastosowania także w przypadku nowotworów, zwyrodnień w obrębie stawów,  czy reumatoidalnego zapalenia stawów. Wskazania do niej mogą pojawiać się w przypadku problemów ze stawami związanych ze stresem, przeciążeniami, otyłością. Każdy taki przypadek wymaga indywidualnej oceny eksperta.

Artroskopię można podzielić na diagnostyczną, umożliwiającą odnalezienie przyczyn i operacyjną, polegającą na przeprowadzeniu zabiegu. Najczęściej przeprowadzane są one w obrębie kolan, łokci, stawu skokowego (kostki), biodra, nadgarstka i w przypadku problemów takich jak:

• Bark: urazy ścięgien, nawracające zwichnięcia.
• Kolano: uszkodzenie tkanki chrzęstnej, oraz zerwania więzadeł krzyżowych z niestabilnością, uszkodzenie łąkotki
• Nadgarstek: zespół cieśni nadgarstka
• Biodro i staw skokowy: uszkodzenie chrząstki i więzadeł.

W trakcie badania chirurg ortopeda ocenia struktury wewnątrzstawowe, takie jak chrząstka, błona maziowa, więzadło, łąkotka i mięśnie oraz podejmuje decyzje o dalszym postępowaniu a zatem artroskopia najczęściej obejmuje zarówno część diagnostyczną jak i operacyjną.
Przeprowadzane najpopularniejsze zabiegi obejmują artroskopię kolana (stawu kolanowego), łokcia (stawu łokciowego), biodra (stawu biodrowego), kostki (stawu skokowego).

Artroskopia umożliwia jednoczesną diagnostykę, jak i zabiegi operacyjne –  rekonstrukcje, wygładzenia, usunięcia itd. W jej trakcie wykonywane są procedury takie jak m.in.:

• Chirurgia stożka rotatora
• Oczyszczanie uszkodzonej powierzchni chrząstki,
• Naprawa lub resekcja rozdartej chrząstki (łąkotki) kolana
• Rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego w kolanie
• Usuwanie błony maziowej
• Usuwanie uszkodzonych części więzadeł
• Usunięcie tkanki zapalnej  w kolanie, barku, łokciu, nadgarstku, stawie skokowym
• Usunięcie cieśni nadgarstka
• Naprawa zerwanych więzadeł
• Usuwanie oddzielonej kości lub chrząstki w kolanie, ramieniu, łokciu, kostce, nadgarstku.

Zalety artroskopii są niepodważalne. Jest to zabieg zdecydowanie mniej inwazyjny w porównaniu z klasyczną operacją. Pozwala na jednoczesną diagnostykę i ocenę stanu stawów jak i wykonanie procedury leczniczej. W przypadku artroskopii powikłania są rzadkie, rehabilitacja trwa krócej a blizny są mniejsze. Sam pobyt w placówce zabiegowej jest też krótszy.

Przygotowanie do artroskopii wymaga zawsze konsultacji z lekarzem, który dokona analizy stanu pacjenta i historii jego choroby. Zleci on także niezbędne badania, takie jak podstawowe badania krwi, moczu i EKG. konieczne przed zabiegiem operacyjnym.  W zależności od indywidualnego stanu pacjenta możliwe jest zlecenie także badania USG, RTG, tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego stawu.

Artroskopia przeprowadzana jest na sali zabiegowej. Wymaga podania znieczulenia i pozostawania przez krótki czas na obserwacji po zabiegu w sali pozabiegowej. W czasie samego zabiegu pacjent otrzymuje ogólne lub miejscowe znieczulenie, w zależności od umiejscowienia stawu objętego diagnostyką i leczeniem.

Podczas zabiegu na kończynę powyżej diagnozowanego stawu, aby zapobiec krwawieniu, zakładana jest opaska uciskowa. Chirurg ortopeda dokonuje następnie małych, najczęściej dwóch, nacięć w skórze pacjenta. Do wnętrza stawu podawana jest wężykiem sól fizjologiczna a przez nacięcia wprowadzony zostaje miniaturowy instrument chirurgiczny – artroskop. Światło w artroskopie emitowane jest przez włókna optyczne znajdujące się na końcu artroskopu. Wyposażony  jest on w małą kamerę i system oświetlenia. Pozwala chirurgowi obejrzeć w powiększeniu struktury wewnątrz stawu. Dołączona kamera umożliwia oglądanie chirurgowi wnętrza stawu na ekranie i ocenę więzadeł, chrząstki rzepki. Pozwala to podjąć również decyzję co do równoczesnego przeprowadzenia zabiegu chirurgicznego i jego charakteru.

Po zabiegu przed opuszczeniem placówki medycznej pacjent otrzymuje wskazówki dotyczące aktywności fizycznej i rehabilitacji.

Nacięcia po zabiegu artroskopii goją się w przeciągu kilkunastu dni,  jednak regeneracja wewnątrz stawu trwa dłużej. Należy zatem pamiętać o stosowaniu się do wskazówek lekarza. Każdy przypadek ma charakter indywidualny a zalecenia zależą m.in od ogólnego stanu zdrowia i dotychczasowej aktywności fizycznej pacjenta. Po zabiegu pacjent powinien unikać forsowania stawu. Zaleca się m.in. kinesiotaping (taśmy/plastrowanie dynamiczne) i ćwiczenia wzmacniające, rozciągające i stabilizujące.

Powrót do zdrowia trwa od 2 do 6 tyg. Powrót do pełnej sprawności, pozwalającej na sportową aktywność w przypadku artroskopii kolana czy stawu skokowego trwa nawet powyżej 12 tygodni.
Czasem zdarza się, że zdiagnozowane podczas zabiegu urazy czy choroby wymagają wdrożenia dodatkowego leczenia lub zabiegu chirurgicznego. Wówczas należy dostosować się do kolejnych zaleceń lekarskich.

Po artroskopii, jak w przypadku wszystkich zabiegów medycznych, może dojść do powikłań. Te częstsze obejmują ból, krwiaki, infekcje, obrzęki i wysięki. Trudniejsze przypadki to m.in. zakrzepica, krwawienie. W celu zapobiegnięcia im lekarz może przepisać leki przeciwzapalne czy aspirynę  – przeciwzakrzepowo. W razie zauważenia niepokojących objawów należy skontaktować się z lekarzem prowadzącym. Szczególnej czujności wymagają pacjenci z chorobami autoimmunologicznymi, przewlekłymi infekcjami czy nieleczoną próchnicą. Komplikacje po artroskopii zdarzają się na szczęście rzadko a pacjenci mogą szybko cieszyć się pomyślnymi efektami leczenia.